Hoe begeleid je in uitzonderlijke omstandigheden?

Een verhaal over hoe ons kernteam maximaal uitgedaagd werd

Een cliënt met forse agressie, niet werkende alarmsystemen en afgezonderd zijn van directe hulp: de vorige keer vertelde zorgmanager Lyzanne Doff-Sotta dat de start van het project een pittige was. Toch stond het Careflex kernteam in de daaropvolgende jaren hun mannetje. Dankzij continuïteit, onvoorwaardelijke zorg en een heleboel intervisies bouwden ze een band op met cliënt Niek.* Deze keer vertelt Lyzanne over de mijlpalen van het kernteam binnen dit project. Een project dat bij menig Careflexer bekend staat als bijzonder. 

Tools ontwikkelen 

Careflex werd vijf jaar geleden door een zorgorganisatie ingeschakeld, omdat hun begeleiders bang waren voor cliënt Niek. Hij vertrouwde niemand en was snel overprikkeld, waardoor dit al gauw oversloeg op agressie. Lyzanne: “Niek had moeite met onduidelijkheid en hij had meer verwerkingstijd nodig voor omgevingsprikkels. Ik merkte bij verhoogde spanning op dat hij ging knijpen met zijn handen of een zoemend geluid maakte. Een voorbijrijdende auto kon dan net de laatste druppel zijn.

Onder de waterspiegel

Niek kan tegen een vrouw goed vertellen over zijn spanning. Dan durft hij echt onder de waterspiegel te gaan en vertelt hij waarom iets hem dwars zit. Dat kan hij echter niet als zijn spanning hoog is. Daarom bedacht ik een systeem waarin ik mijn collega’s later meenam. Hij moest één keer knijpen voor ‘goed’ en twee keer knijpen voor ‘niet goed’. Zo communiceerden we alsnog in tijden van spanning. Bij escalaties hielp het voor vrouwelijke begeleiders om diepe druk te bieden. We maakten gebruik van een verzwaringsdeken van 40 kg en we gaven tegendruk. Soms zat je zo wel twee tot drie uur totdat hij rustig werd. Je spieren waren dan echt gesloopt. Toch was het een fijne manier voor gecontroleerd escaleren.” 

De cliënt knijpt in de handen van zijn begeleider.

“Ik merkte bij verhoogde spanning op dat hij ging knijpen met zijn handen of een zoemend geluid maakte. Een voorbijrijdende auto kon dan net de laatste druppel zijn.” 

- Lyzanne Doff Sotta, zorgmanager bij Careflex 

Opschalen en nachtdiensten 

Na twee jaar is er gekozen dat Careflex de volledige zorg overnam waardoor er één kernteam is gevormd. Lyzanne: “Ik heb iedereen zelf ingewerkt, 12 mensen totaal. Die nieuwe gezichten zorgden natuurlijk voor spanning. De escalaties werden steeds forser en het alarmsysteem werkte nog steeds niet goed. Er waren ook veel escalaties ’s nachts waardoor de nachtdiensten de zorg konden draaien voor Niek. Daarom gingen we ook nachtdiensten draaien met twee-op-een-begeleiding. Later bleek dit voor overdag ook nodig te zijn. We kozen voor een man met vrouw combinatie. Voor een beetje kracht, maar ook om die emotionele veiligheid te bieden. Dat was moeilijk, omdat Niek jou wel vertrouwde, maar jouw collega nog niet. Toch was het fijn dat je elkaar in je kracht kon zetten en de draaglast kon delen.” 

Twee begeleiders zitten met muts en sjaal buiten. Een heeft een thermosfles vast. Ze praten met elkaar.

24 uur zorg: zelf back up bieden 

Niek liet ook complex gedrag zien buiten zijn woning, zoals het verwoesten van auto’s. Lyzanne: “Buiten het terrein van de zorgorganisatie kan je bij niemand aankloppen waardoor er na een tijdje gekozen is voor vier-op-een-begeleiding om back up te geven. Dat is best bijzonder, want in zijn kleine woning was er geen ruimte voor vier man. Daarom waren er altijd twee mensen die buiten aan het wachten waren met porto’s, voor het geval dat hun collega’s binnen hulp nodig hadden. Dat hebben we zo één jaar lang gedaan. Dag in, dag uit, vier seizoenen lang. In de winter zei Niek dan: ‘Zullen we ze koffie brengen? Ze hebben het vast koud.’ Het is zo bijzonder als je binnen staat en je ziet jouw collega’s buiten in de kou zitten, voor jouw veiligheid. Het waren mooie tijden. Toen er meer vertrouwen was, konden we ’s zomers bijvoorbeeld ook barbecueën met Niek erbij.” 

“Alle seizoenen hebben we daar buiten gezeten. Met zweet op ons voorhoofd, maar ook met mutsen, handschoenen en een kacheltje. We hebben zo één jaar gewerkt, echt alle seizoenen door.” 

- Lyzanne Doff Sotta, zorgmanager bij Careflex 

Kwaliteitsteam 

“We hebben 24 uur zorg geleverd, drie jaar lang. In die tijd heeft Niek misschien slechts drie keer een vreemd persoon gezien, zelfs in de corona tijden waar veel ziekte was. Soms draaide een teamlid drie dagen achter elkaar, 24 uur of een dienst van 48 uur lang. Ik ben zo trots op hoe het team zich heeft ingezet voor Niek en voor elkaar. Er is veel intervisie nodig geweest. Ik kan me geen enkele sessie herinneren zonder dat iemand er met tranen zat. Er werd dan steeds een casus ingebracht waarbij er gedeeld werd wat dit met iemand deed. Iedereen ging daar vanuit eigen ervaringen op in. Je voelde je niet meer alleen en we gingen in gesprek over hoe we het beste konden omgaan met de situatie. Het was echt een open en sterk kwaliteitsteam.” 

Een begeleider houdt een thermosfles met een Careflex keycord vast.

Groot succes 

Lyzanne vertelt waarom ze zo trots is op dit succes: “Er is zo’n grote betrokkenheid vanuit het team. Uiteindelijk waren we gegroeid tot een team met twintig man en stuk voor stuk zijn het allemaal topbegeleiders. Niek is nog eens op ons kantoor komen lunchen met het kernteam. We hebben dit succes met alle betrokken zorgmanagers en het kernteam gevierd. Dit project laat écht zien wie we bij Careflex zijn en wat we meebrengen. We hebben het samen als één team gedaan met de zorgorganisatie.” 

* Om de privacy van de bewoner te beschermen is de naam van de bewoner gefingeerd en wordt de locatie in dit artikel niet genoemd. 